آیندهنگری اثرات منطقه‌ای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه با رویکرد سیاسی

Authors

  • امیر فتحی کارشناسی ارشد آمایش سرزمین، دانشگاه تهران، تهران، ایران
  • دکتر امین فرجی استادیار گروه برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، ایران
  • مهدی علیان دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران، ایران
Abstract:

دریاچۀ ارومیه به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین دریاچه‌های فوق‌اشباعِ نمک در سطح جهانی و منطقه‌ای از اهمیت زیادی برخوردار است، اما حیات آن در طول چند دهۀ گذشته به‌دلیل عوامل بسیاری، مانند سدسازی، کاهش بارندگی، افزایش بی‌‌شمار چاه‌های کشاورزی اطراف دریاچه و همچنین عوامل عمدۀ دیگری به خطر افتاده است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف یافتن راه چاره برای جلوگیری از وقوع بحران سیاسی منطقه‌ای و حتی ملّی، بر آن شد تا از منظر آینده‌‌نگری، اثرات منطقه‌ای خشک‌‌شدن دریاچۀ ارومیه را برای افق 2025 بررسی کند. این پژوهش که از‌نظر ماهیت از پژوهش‌‌های کاربردی-‌توسعه‌‌ای و از‌نظر روش از نوع توصیفی-‌تحلیلی است، با استفاده از روش مصاحبه و دلفی به جمع‌‌آوری اطلاعات مورد‌نیاز مبادرت کرد و سپس تحلیل این داده‌‌ها با استفاده از روش تحلیل ساختاری و تکنیک میک‌‌مک انجام گرفت. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌‌دهد که متغیّرهای طوفان نمک، گرد و غبار، شن‌‌های روان، کانون‌های ریزگرد نمکی و غیرنمکی و توان منطقه برای تبدیل به پارک ملی، متغیّرهای کلیدی اثرگذار می‌باشند. این متغیّرها به‌عنوان متغیّر کلیدی، دیگر متغیّرها را تحت‌تأثیر قرار داده و حائز بیشترین نقش و اثر بر سایر متغیّرها هستند و کمتر اثرپذیرند. همچنین مهمترین متغیّر تأثیرپذیر که هم به‌صورت مستقیم و هم غیر‌مستقیم از این جریان تأثیر می‌‌پذیرند، مردم هستند و باید در مرحلۀ اول از تأثیرات مستقیم خشک‌‌شدن دریاچه بر مردم مانند، افزایش هواویزه‌ها بیشتر از حد مجاز، وقوع طوفان‌ها و گسترش شن‌های روان در سطح منطقه جلوگیری کرد و در مراحل بعدی متغیّرهای دیگر را نیز تحت نظارت و کنترل قرار داد و از آسیب‌‌دیدگی آن‌ها جلوگیری کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی درک و تصور کشاورزان از بحران دریاچۀ ارومیه با رویکرد نظریۀ زمینه‌ای

زندگی کشاورزی و کشاورزان به آب وابسته است و چنانچه در آن بحرانی ایجاد شود، دامنۀ آن ساختارهای کلان اجتماعی را با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌کند؛ با این حال، کشاورزی به‌طور همزمان قربانی و متهم اصلی در ایجاد بحران آب در جهان شناخته می‌شود. پژوهش حاضر به‌دنبال بررسی درک کشاورزان از چگونگی شکل‌گیری و تداوم و رویارویی آنها با یکی از مهم‌ترین فجایع زیست‌محیطی کشور یعنی خشک‌شدن دریاچۀ ارومیه است. به ...

full text

تحلیل هیدروکلیماتولوژیکی نوسان‎های سطح آب دریاچۀ ارومیه

دریاچۀ ارومیه از مهم‌ترین اکوسیستم‌های آبی ایران است که تغییر در آن، تأثیرات گسترده‌ای در وضعیت اقلیمی، اقتصادی ـ اجتماعی و هیدرولوژی خواهد گذاشت. برای بررسی ارتباط نوسان‌های سطح آب دریاچۀ ارومیه با تغییرات دما، بارش، سطح ایستابی و دبی رودخانه‌ها، سری‌های زمانی متغیرهای مذکور طی دورۀ آماری 2010- 1981جمع‌آوری و تنظیم شد. همگنی و تصادفی‎بودن داده‌ها به‎کمک آزمون ناپارامتریک ران تست مورد بررسی قرا...

full text

بررسی و تحلیل اثرات کاهش سطح آب دریاچۀ ارومیه بر سطوح توسعۀ شهرستان‌های پیرامون

بحث تغییرات محیطی در حال حاضر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین چالش‌های فراروی جامعۀ جهانی مطرح است و یکی از گسترده‌ترین مباحث علمی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی در سطوح مختلف جهان را به خود اختصاص داده است. وقوع خشک‌سالی‌های شدید و مستمر، در دوره‌های زمانی مختلف، بسیاری از نقاط کرۀ زمین را تهدید می‌کند و باعث تحولات سریع و عمیقی در سطوح توسعۀ اقتصادی و اجتماعی بوده است و منطقۀ خاورمیانه و ایران، از ای...

full text

تحلیل هیدروکلیماتولوژیکی نوسان‎های سطح آب دریاچۀ ارومیه

دریاچۀ ارومیه از مهم ترین اکوسیستم های آبی ایران است که تغییر در آن، تأثیرات گسترده ای در وضعیت اقلیمی، اقتصادی ـ اجتماعی و هیدرولوژی خواهد گذاشت. برای بررسی ارتباط نوسان های سطح آب دریاچۀ ارومیه با تغییرات دما، بارش، سطح ایستابی و دبی رودخانه ها، سری های زمانی متغیرهای مذکور طی دورۀ آماری 2010- 1981جمع آوری و تنظیم شد. همگنی و تصادفی‎بودن داده ها به‎کمک آزمون ناپارامتریک ران تست مورد بررسی قرا...

full text

ارزیابی روند مکانی بارش در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه

مطالعة حاضر به تحلیل روندهای مکانی و زمانی مجموعه‏ای از سری داده‏های بارش حاصل از 37 ایستگاه باران‏سنجی حوضة آبریز دریاچة ارومیه در مقیاس‏های سالانه و فصلی طی دورة 1359 ـ 1388 می‏پردازد. آزمون من- کندال چندمتغیره و روش ثیل- سن به‌ترتیب به منظور تعیین معنی‏داری و بزرگی روند بارش به‌کار برده شدند. نتایج آزمون من- کندال چندمتغیره نشان می‏دهد بیشتر روندها در مقیاس سالانه و فصلی غیرمعنی‏دارند؛ به طو...

full text

پایش و تخمین خشکسالی ایستگاه‏ های شرق دریاچۀ ارومیه با استفاده از مدل عصبی‌ـ فازی تطبیقی

خشکسالی به‌عنوان پدیده‌ا‏ی اقلیمی تحت تأثیر عوامل گوناگونی است؛ یکی از نمادهای مهم وقوع خشکسالی کاهش میزان بارندگی است. ارزیابی و پایش خشکسالی اهمیت زیادی در برنامه‏ریزی و مدیریت منابع آب دارد. با توجه به شرایط اخیر در حوضۀ آبریز دریاچۀ ارومیه و روند خشک‌شدن بی‏سابقۀ آن، ارزیابی خشکسالی در این منطقه در حال حاضر ضرورتی انکار‌ناپذیر به‌حساب می‏آید. بدین‌منظور در تحقیق حاضر با جمع‌آوری داده‏های 11...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 8  issue 27

pages  37- 54

publication date 2018-06-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023